Sterowanie oświetleniem

Wciąż rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną, w połączeniu z coraz bardziej restrykcyjnymi wymogami ochrony środowiska, sprawiają, że wielu – zarówno prywatnych, jak i przemysłowych odbiorców – decyduje się na redukcję zużycia energii elektrycznej. Jednym z podstawowych kroków umożliwiających znaczące oszczędności energetyczne jest wymiana klasycznego oświetlenia (np. żarowego lub halogenowego) na oświetlenie LED-owe.

Zastosowanie automatyki oświetleniowej dodatkowo zwiększa redukcję zużycia energii elektrycznej. Zarówno czujniki natężenia światła, jak i czujniki ruchu oraz obecności nie tylko przyczyniają się zmniejszenia zużycia energii elektrycznej, ale również wydłużają żywotność źródeł światła, co jest szczególnie istotne przy oświetlaniu dużych inwestycji przemysłowych.

Systemy sterujące oświetleniem umożliwiają także tworzenie zaawansowanych scen świetlnych, co jest szczególnie przydatne w przypadkach zaawansowanych architektonicznie obiektów. Oświetlenie LED-owe w połączeniu z inteligentną automatyką przemysłową jest zatem najlepszą drogą do nowoczesnego i ekonomicznego systemu oświetlenia.

Zastosowanie systemu sterowania oświetleniem gwarantuje:

• Redukcję zużycia energii elektrycznej

• Wydłużenie czasu życia diod LED

• Możliwość tworzenia wielu scen świetlnych nawet dla pojedynczych pomieszczeń

• Dobór odpowiedniego oświetlenia w pomieszczeniu/hali bez dodatkowej ingerencji człowieka

Wywołanie sceny świetlnej

Sterowanie oświetleniem, jak sama nazwa wskazuje, jest działaniem mającym na celu wywołanie określonej sceny świetlnej. W najprostszych przypadkach ogranicza się ono jedynie do włączania lub wyłączenia konkretnego źródła światła, a samo sterowanie kontrolowane jest przez człowieka. Istnieje jednak pewna grupa urządzeń, za pomocą których możliwe jest zminimalizowanie ingerencji ludzkiej w system oświetlenia. Do grupy tej należą czujniki ruchu, czujniki natężenia światła, astronomiczne programatory czasowe, a także wszystkie inne urządzenia, które umożliwiają komunikację pomiędzy poszczególnymi komponentami w całym systemie sterowania.

DALI

Jednym z owoców gwałtownego rozwoju cyfryzacji jest protokół DALI, będący cyfrowym, adresowalnym interfejsem oświetlenia (ang. Digital Addressable Lighting Interface). Pomysł cyfrowego sterowania oświetleniem narodził się w roku 2000 we Frankfurcie podczas jednych z największych targów oświetleniowych. Powstał on przy współpracy między innymi takich firm jak: OSRAM, PHLIPS, HELVAR czy TRIDONIC. Przez 18 lat stał się standardem w sterowaniu oświetleniem na całym świecie. Aktualnie kilkaset największych firm w branży oświetleniowej oferuje produkty pracujące w standardzie DALI.

W standardzie DALI każda oprawa oraz komponent elektroniczny użyty w systemie sterowania (np. czujnik ruchu, czujnik natężenia światła, kaseta z przyciskami) posiada swój unikatowy adres cyfrowy, co sprawia, że system oświetlenia jest dużo bardziej elastyczny i podatny na wszelkie modyfikacje. Unikatowość adresów każdego urządzenia umożliwia także sterowanie każdym z nich z osobna. Sterowanie systemem oświetlenia możliwe jest dzięki zastosowaniu standardowego, dwużyłowego przewodu dołączonego do sterownika. Programowanie całego systemu odbywa się z poziomu komputera lub tabletu połączonego z tym sterownikiem.

Do głównych zalet standardu DALI zaliczyć można:

• Prosty układ połączeń wynikający z braku polaryzacji

• Łatwy sposób zarządzenia scenami świetlnymi

• Możliwość integracji systemu oświetlenia z siecią wewnętrzną budynku (poprzez Ethernet)

• Komunikacja dwukierunkowa (informacje o błędach w urządzeniach)

• Znaczna elastyczność systemu. Możliwość przeprogramowywania (zmiana stref, zmiana funkcji przycisków na kasecie sterującej), co przekłada się na zmianę funkcjonalności danego systemu oświetlenia

Na rysunku poniżej przedstawiony został schemat instalacji DALI złożonej z kilku opraw oświetleniowych, czujnika oraz 4-przyciskowej kasety sterującej oświetleniem. Na przykładzie tego schematu warto zwrócić uwagę na to, że komponenty sterujące oświetleniem (czujnik i kaseta) wpięte są jedynie w linie DALI (linia przerywana). Nie potrzebują zatem dodatkowego zasilania 230V. Oprawy oświetleniowe wymagają jednak dużo większego napięcia zasilającego, dlatego też zasilane są napięciem 230V (linia ciągła). Warto jednak zauważyć, że są one także wpięte w linię DALI, co umożliwia sterowanie nimi. Zasilania 230V wymagają również wszystkie sterowniki wykorzystywane w systemach sterowania oświetleniem.